استانبول را بهتر بشناسیم
اطلاعاتی که قبل از سفر به هر شهر یا کشوری لازم است مسافر بداند، ازجمله:
- مقدمه از شهر استانبول
- اطلاعات کلی از شهر استانبول (زبان، اختلاف ساعت و … )
- بهترین زمان سفر به استانبول
- تهیه بلیط و رزرو هتل در استانبول ( هتلهای استانبول به همراه جزئیات آنها و … )
- هزینه سفر به استانبول
- حملونقل در استانبول (مترو ، اتوبوس، تراموا و … ، استانبول کارت)
- دیدنیهای استانبول (جاذبههای گردشگری و توریستی استانبول)
- خرید کردن در استانبول ( مراکز خرید در استانبول و … )
- کافهها و رستورانهای استانبول
- فرودگاههای استانبول
- ویزا ترکیه ( انواع ویزا کاری، تحصیلی، توریستی )
مقدمهای از شهر استانبول
استانبول
شهر استانبول با مساحت 5.461 کیلومترمربع در قسمت شمال غربی منطقه مرمر ترکیه قرار دارد. بلندترین نقطه این شهر، تپه کاملیکا ( Camlica Hill ) است که تقریباً 267 متر، اختلاف ارتفاعش از سطح دریا میباشد. این شهر در سرشماری سال 2017 حدود 15 میلیون جمعیت دارد.
استانبول در کنار در دریای مرمره و تنگه بسفر ( تنگهای که دو قاره آسیا و اروپا را از هم جدا میکند ) قرار دارد و از این حیث، تنها شهر بزرگ جهان است که میان دو قاره قرار دارد.
این شهر توریستی و فرهنگی، در سال 2010 بهعنوان پایتخت فرهنگ اروپا شناخته شد و ازلحاظ تعداد گردشگران خارجی نیز، در مکان سومین شهر توریستی جهان قرار گرفت.
مساجد زیبای این شهر با معماری فوقالعادهاش، که نمایشدهنده باور تاریخی است که در دورههای مختلف بر این شهر حکومت میکردند، گردشگران زیادی را به سمت خود میکشاند.
آبوهوای شهر استانبول مدیترانهای است و تغییرات زیادی دارد، در گرمترین ماه سال دمای هوا 24 درجه سانتیگراد و در سردترین ماه سال ( فوریه ) 6 درجه سانتیگراد داراست.
اطلاعات کلی شهر استانبول
اختلاف ساعت استانبول نسبت به ایران : 1 ساعت و 30 دقیقه از ایران عقبتر است.
زبان : ترکی استانبولی
واحد پول : لیر ترکیه
کد کشور : 90+
شمارههای اضطراری : 112
فرودگاههای بینالمللی : فرودگاه بینالمللی آتاتورک ، فرودگاه جدید استانبول، فرودگاه بینالمللی صبیحه گوکچن
بهترین زمان سفر به استانبول
بهترین زمان سفر به استانبول
مناسبترین زمان برای گشتوگذار به این شهر، پائیز و بهار است، زیرا که در این دو فصل جشنوارهها و حراجیهای مختلفی در این شهر برپا میگردد و هوای دلچسبی نیز دارد، اما این موضوع دلیل بر این نیست که در بقیه ماهها نمیتوان به استانبول سفر کرد. استانبول در تمام فصول گردشگر زیادی دارد و میتوان در تمام ماههای سال به این شهر سفر کرد، اما این دو فصل به دلیل برگزاری فستیوالها و جشنوارهها استقبالکننده بیشتری دارد.
تهیه بلیط و رزرو هتل در استانبول
رزرو هتل در استانبول
هتلهای شهر استانبول به دلیل وجود جاذبههای گردشگری زیاد و مراکز خرید متعدد در دو منطقه بی اغلو و منطقه فاتح، در این دو محدوده قرار دارند. منطقه فاتح ( سلطان احمد ) نزدیک به موزه ایاصوفیه، مسجد آبی، مسجد احمد سلطان، بازار بزرگ و اسکله امینونو، کاخ توپکاپی، آبانبار بازیلیکا سیسترن قرار دارد و شما با رزرو هتل در این منطقه به این مکانهای دیدنی دسترسی دارید و اگر در منطقه بی اغلو (تکسیم ) هتل رزرو کنید به میدان تکسیم، اسکله کاباتاش، برج گالاتا و خیابان استقلال نزدیک خواهید بود.
این نکته قابل ذکر است که هتلهای مرکز شهر نسبت به هتلهای دور از مرکز شهر گرانتر هستند. لذا با آشنایی بیشتر از سیستم حملونقل استانبول میتوانید از هتلهای دور از مرکز شهر نیز استفاده نمایید.
البته این نکته را توجه داشته باشید که رزرو بلیط و هتل قبل را بهروزهای آخر موکول نکنید و بهتر است از قبل این کار را انجام دهید و تا باقیمت مناسب پیدا کنید.
هتلهای استانبول
هتلهای شهر استانبول بر اساس منطقهای که در آن هستند، تقسیمبندی شده است، بنابراین شما با توجه به هدف مسافرت خود و آشنایی به این هتلها میتوانید محل اقامت خود را انتخاب کنید.
هتلهای منطقه تکسیم
این هتلها اکثراً 5 ستاره و 4 ستاره هستند و در نزدیکی میدان تکسیم (میدان تقسیم) واقعشدهاند و اکثراً گردشگران ایرانی، هتلهایی که در نزدیکی این میدان هستند را انتخاب میکنند.
هتلهای منطقه آکسارای
این منطقه در بافت قدیمی شهر استانبول قرار دارد و هتلهای 3 ستاره را در خود جایداده است.
هتلهای منطقه فیندیک زاده
هتلهای منطقه فیندیک زاده به مکانهای دیدنی و گردشگری استانبول نزدیکتر است، پس اگر قصد گردش رادارید هتلهای این منطقه را انتخاب کنید.
هتلهای منطقه لاله لی
کسانی که بهقصد خرید استانبول را انتخاب کردهاند و میخواهند خریدهای عمده از این شهر نمایند، بهتر است این هتلها را انتخاب کنند.
هتلهای منطقه شیشلی
فاصلهای حدود 20 دقیقهای با میدان تکسیم دارد و هتلهای لوکس و شیک مثل هتل 5 ستاره گرند جواهر در این منطقه قرار دارد.
هتلهای منطقه بشیکتاش
هتل 5 ستاره و سلطنتی چیراهان در این منطقه است و اگر قصد اقامت در یک هتل لاکچری استانبول را دارید این هتل بهترین پیشنهاد است. این هتل قبلاً کاخ زیبا بوده والان هتل شده است.
هزینه سفر به استانبول
خرج و مخارج سفر یکی از مسائل مهم سفر است که باید آگاهانه به آن پرداخت، بهخصوص که سفر شما یه یکی از شهرهای گردشگرپذیر و پربازدید مثل استانبول باشد. به همین منظور گاهی هتلهای این شهر برای پیشی گرفتن از دیگر رقبا، تخفیفهایی را لحاظ میکنند، لذا قبل از سفر به این شهر حتماً از سایتهای رزرو هتل، قیمتها و ویژگیهای آنها را چک کنید و با توجه به بودجهای که دارید نسبت به انتخاب محل اقامت خود اقدام نمایید.
حملونقل در استانبول
جابهجایی در استانبول با استفاده از مترو، تاکسی، اتوبوس، تراموا و کشتی امکانپذیر است.
مترو در استانبول
از فرودگاه آتاتورک تا اکسارای یه مسیر مترو (خط جنوبی) دارد. در آکسارا نیز میتوانید با استفاده از تراموا به مناطق دیدنی و گردشگری شهر بروید. خط شمالی مترو استانبول مسیر کوتاهی دارد و شما میتوانید برای دسترسی به میدان تقسیم و خیابان استقلال از آن استفاده کنید.
تراموا در استانبول
تراموای استانبول
تراموا در استانبول نیز کارایی خوبی دارد و شما میتوانید و از ایستگاه مترو زیتون بورنو تا کاباتاش را با خط T1 و در این مسیر به مکانهایی ازجمله، جمعهبازار استانبول در ایستگاه فیندینک زاده و همچنین از ایستگاه بیازیت میتوانید با چند دقیقه پیادهروی و قدم زدن به گرند بازار سر بزنید، ایستگاه سلطان احمد هم که در نزدیکی مسجد آبی، ایاصوفیه و همچنین آبانبار بازیلیکا قرار داره که این امکان رو بهتون میده که بهراحتی به این مکانها دسترسی داشته باشید. فاصله ایستگاهها از هم زیاد نیست و هرکدام از هم حدود 5 دقیقه فاصلهدارند. هزینه بلیط تراموا نیز 3 لیر ترکیه است.
کشتی در استانبول
وسیله دیگری که در استانبول معمول است، کشتی میباشد که مسافران از آن برای رفتن از دو قسمت شهر استانبول ( قسمت آسیایی و قسمت اروپایی ) استفاده میکنند. برای استفاده از کشتی باید ابتدا در اسمله بلیط تهیه کرد که قیمت این بلیط حدود 3 لیر است. کشتی که در اسکله کاباتاش در منطقه اروپایی حرکت میکند در مسیر خودش از ایستگاههای کادیکوی ، بوستانچی، مالتپه و همچنین کارتال که در بخش آسیایی استانبول قرار دارند عبور میکند و درنهایت به ایستگاه بیوک آداست میبرد که بعد از عبور از جزایر پرنس به آن میرسید و بزرگترین و معروفترین جزایر پرنس است.
تاکسی در استانبول
تاکسی در استانبول
تاکسیهای استانبول نیز استفاده زیادی دارد، تاکسیها که با رنگ زرد مشخص هستند از لحاظ قیمتی کمی از مترو و تراموا گرانتر هستند اما به دلیل اینکه اختصاصی است این تفاوت قیمت برای مسافر ارزش دارد. هزینه تاکسی مسیر 15 کیلومتری فرودگاه آتاترک تا مرکز شهر حدود 50 لیر است.
هنگام گرفتن تاکسی به چند نکته توجه کنید:
- تاکسی حتماً تاکسیمتر داشته باشد
- پول تاکسی را به لیر پرداخت کنید
- پول خرد همراه داشته باشید
- از گوگل مپ استفاده کنید ( استانبول شهر بزرگی است و هرچقدر هم راننده مسیرها را بلد باشد ممکن است گم شوید. بنابراین از گوگل مپ استفاده کنید تا گم نشوید و راننده از شما هزینه زیاد نگیرد )
- از تاکسی رسمی استفاده کنید
- نرخ روز و شب تاکسیها تفاوت دارد
- هزینه عوارض پل یا بزرگراه با شما میباشد ( هنگامیکه مسیر شما از پل یا بزرگراه میگذرد، هزینه آن باید پرداخت شود، راننده این مبلغ را پرداخت میکند اما هزینه آن روی مبلغ کرایه شما حساب میشود)
در استانبول از اتوبوس و مینیبوس و دولموش ( تاکسیهای ون استانبول ) نیز استفاده میگردد که استفاده از آنها از طریق استانبول کارت ( کارت حملونقل در استانبول ) بهراحتی امکانپذیر است. این کارتها را میتواند حتی از سوپرمارکتها باقیمت 7 لیر بخرید.
استانبول کارت چیست؟
کارت حملونقل شهری یا همان استانبول کارت، کارتی است که شما میتوانید آن را از تمامی مغازهها و حتی سوپرمارکتهای این شهر باقیمت 7 لیر تهیه کنید و هرچقدر که خواستید آن را شارژ نمایید. برای شارژ کردن این کار باید در ایستگاهها از دستگاهی که شبیه عابر بانک میباشد استفاده کنید، به این صورت که کارت خود را در جای مشخص آن قرار داده، سپس پول را به دستگاه میدهید و پیش از چند دقیقه کارت شارژ شده خود را تحویل میگیرد، توجه کنید که مبلغ شارژ شده نیز روی صفحه دستگاه نیز به نمایش درخواهد آمد و میتوانید چک کنید. .
نحوه استفاده از آنهم با مترو هیچ فرقی ندارد، اما نکته جالب اینجاست که هر بار استفاده از این کار در استفاده بعدی تخفیف میگیرد، یعنی اگر بار اول مسیر 3 لیر بود در استفاده از بار دوم هزینه 2 لیر میشود، این کار برای استفاده نکردن از بلیط های چاپی و ژتون مدنظر گرفته است و همچنین برای شما نیز راحت تز میباشد.
استفاده از استانبول کارت مزیتهای دیگری نیز دارد:
- استفاده از مکانهای گردشگری و موزههایی که برای کارت تعریفشده است بهصورت رایگان
- حملونقل با تخفیف ویژه در شهر یا مسیرهای تعریفشده رایگان
- سرویس رایگان از محل اقامت خودتان تا فرودگاه و همچنین اینترنت رایگان در سطح شهر از دیگر مزیتهای این کارت است.
روش دیگر تهیه کارت استانبول مراجعه به سایت ” istanbultouristpass.com ” و تهیه آن است.
روش دیگر و جذابی که میتوانید با هزینه کم و هیجان بیشتر برای گردش در خیابانهای استانبول و دیدن مکانهای دیدنی این شهر استفاده کنید، دوچرخه است. شما میتوانید با استفاده از سایت ” istanbulonbike.com” دوچرخه تهیه نماید و بهراحتی در مرکز شهر دیدوبازدید کنید.
دیدنیهای استانبول
ایاصوفیه (Hagia Sophia )
Hagia Sophia
مسجد ایاصوفیه از شاهکارهای معماری شهر استانبول، جزو زیباترین و معرفترین بناهای این شهر است که معماری خارقالعاده این شهر را به نمایش گذاشته است. بعد از فتح استانبول، سلطان محمد دوم دستور داد که کلیسای ایاصوفیه به مسجد تغییر کند، در سال 1985 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد، بعد از اعلام جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن جمهوری در این کشور، ایا صوفیه به موزه تبدیلشده است و تاکنون نیز باقیمانده است.
ایاصوفیه در قسمت اروپایی استانبول و در منطقه سلطان احمد قرار دارد، ایستگاه تراموا ” سلطان احمد ” در نزدیکی آن قرار دارد و برای دسترسی شما گردشگران از آنچنان سخت نیست، وقتیکه از فرودگاه وارد استانبول میشوید، ایاصوفیه در فاصله 20 کیلومتری شما قرار دارد، بهجز روزهای دوشنبه و همچنین تعطیلی رسمی این مسجد که روزهای اول ماه مبارک رمضان و عید سعید قربان است، در بقیه روزها پذیرای شما گردشگران و مسافران عزیز میباشد.
مسجد آبی (Blue Mosque)
Blue Mosque
مسجد سلطان احمد یکی از زیباترین و معروفترین بناهای استانبول است که به دلیل کاشیکاریهای آبی و خاص آن به مسجد آبی معروف شده است. در معماری بینظیر و زیبای این مسجد که نگاه کنید، گنبدهای آبشار مانند و شش مناره این مسجد را از مساجدی که تابهحال دیدهاید متفاوت کرده است و نگاههای زیادی را به سمت خود خیره کرده است. این مسجد ابتدا برای مسلمانان ساخته شد، اما به دلیل اینکه این مسجد توریستی شد، مورد استقبال غیرمسلمانان نیز واقع شد. بازدید از مسجد آبی برخلاف مسجد ایا صوفیه رایگان است و نیازی نیست شما هزینهای را پرداخت کنید.
قلعه دختر ( Maiden’s Tower)
Maiden’s Tower
برج دختر استانبول یا برج میدن، یکی از جاذبههای محبوب استانبول است که این ساختمان با ظاهری فریبنده در میان تنگه به سفر جای دارد. این برج که سازهای مربعی دارد و کمی بالاتر از آن بالکنی 8 ضلعی قرارگرفته است. در انتهای تنها اتاق برج گنبدی سنگی قرار دارد و در مرکز این گنبد میلهای قرارگرفته که با احتساب میله ارتفاع آن به 23 متر میرسد. قسمت جذاب دیدن از برج دختر، مسافتی حدود 200 متری است که باید با قایق طی کنید تا به آن برسید.
ویالند (Vialand)
Vialand
اگه دنبال یه جای هیجانانگیز با آدرنالین هستین، حتماً از شهربازی استانبول یا ویالند در استانبول دیدن کنید. بهترین مکان برای تفریحات کودکان که علاوه بر قطارهای سریعالسیر و میسر دشوارش، سرسرههای وایکینگ و سقوط از برج عدالت و … را نیز دارد و روزی پرهیجانی را برای شما رقم خواهد زد. علاوه بر وسایل بازی میتوانید از فروشگاههای سوغاتی و رستورانهای آن دیدن کنید.
برج گالاتا (Galata Tower)
Galata Tower
برج گالاتا یکی از مکانهای دیدنی استانبول است که شاید خیلیها فقط اسم آن را شنیدهاند، اما این برج مهمترین و زیباترین جاذبه این شهر در شب میباشد، نمیتوان که به استانبول سفر کرد و یه فنجان چایی یا غذایی دلچسب را بر فراز این برج مزه نکرد. مخصوصاً که در شب تصویری فوقالعاده زیبا و بهیادماندنی به شما میدهد. ارتفاع این برج حدود 66 متر است که در 9 طبقه ساختهشده است. این برج از یادگاریهای تاریخی و زمان بیزانس است که در این شهر به یادمان مانده است.
مسجد سلیمانیه (Suleymaniye musqe)
Suleymaniye musqe
مسجد سلیمانیه بزرگترین مسجد و یکی از جاذبههای گردشگری و مهم استانبول است که حتماً باید از آن دیدن کرد. این مسجد به مسجد شکوهمند نیز معروف است.
این مسجد به سبک معماری عثمانی و به دستور پادشاه عثمانی، سلطان سلیمان اول ساختهشده است. این مسجد دارای ایوانی سهطرفه، منظرههای زیبایی از باغها، گنبدی در مرکز و چهار مناره که در اطراف آن ده بالکن زیبا دارد دیده میشود که زیبایی و معماری آن را جلوهای دیگر داده است. به دلیل اینکه سلطان سلیمان دستور ساخت آن را داده بود به مسجد سلیمانیه معروف گردید.
خرید کردن در استانبول
Shopping in Istanbul
استانبول اسمش با مد و خرید گرهخورده و همیشه در لیست پرطرفدارترین شهرهای دنیا برای خرید است. از طرفی بازارهای سنتی و تاریخی پر از اجناس رنگارنگ که تماشا کردن آنها ساعتها طول میکشد؛ از فرشها و قالیهای ترک گرفته که مهمترین سوغات استانبول هستند تا زیورآلات، ظروف مسی و برنجی، قوری و قهوهجوش و قلیان و البته شیرینیهای وسوسهانگیز ترکی. از طرف دیگر مراکز خرید استانبول با دنیای مدرنشان که بهشت علاقهمند به مد و لباس است؛ خیابان استقلال که شانزلیزهی استانبول است و پر از بوتیکهای لوکس با پوشاک اروپایی و ترک، در کنار کلی مراکز خرید بزرگ دیگر مثل جواهیر، فروم و کانیون که سرزمین برندهای مشهور و محبوب هستند و اغلب در فصلهای حراج استانبول تخفیفات خوبی دارند. شاید یکی از سؤالهایتان این باشد که برای خرید کردن در استانبول چقدر پول نیاز است؟ باید بدانید خرید کردن در استانبول هم میتواند خیلی گران باشد و هم ارزان و معقول؛ همهچیز بستگی به حجم خرید شما و انتخاب مرکز خریدتان دارد؛ در بعضی از مراکز خرید استانبول میتوانید برندهای ارزانتر را پیدا کنید یا از تولیدات خود ترکیه خریدهایی باقیمت مناسب انجام دهید. اما به همان نسبت هم میتوانید اجناس گران و لوکس خریداری کنید. البته نکته مهم سفرتان به استانبول این است که فکر خرید کردن از شما دور نمیشود؛ پس بیشتر مواظب خرج و مخارج همچنین جیبهایتان باشید.
کافهها و رستورانهای استانبول
Istanbul cafes
کافههای استانبول
مکانی برای آرامش و آشنایی بازندگی محلی مردم آنجاست. قهوهخانههای ترکی و کافههای این شهر، فرهنگ زندگی مردم را ساختهاند، این کافهها شمارا از شلوغی و هیاهوی شهر جدا میسازد.
از کافههای خوب شهر استانبول میتوان این موارد اشاره کرد:
کافههای خیابان استقلال (Istiklal Street)
شوسام کافه (Susam Cafe)
کافههای خیابان میم کمال اوک (Mim Kemal Oke)
کافه و رستوران دن (Den)
و …
اشاره کرد، برای اینکه از کافههای شهر استانبول را بیشتر بدانید و مناسب با ضاعقه خود، کافه موردنظر خورد را انتخاب کنید و در سفر به استانبول ازآنجا بازید کنید، لازم است که کافههای شهر استانبول را با ویژگیهای خاص هرکدام را بشناسید.
رستورانهای استانبول
در شهر استانبول با توجه به اینکه شهری فعال در جذب گردشگر بهحساب میآید، برای این وسعت گردشگر و مسافر نیز اقدامات لازم فراهم آمده، شما نیز برای رفتن به رستوران و صرف غذا علاوه بر امکانات هتل، انتخابهایی زیادی نیز دارد، بنابراین فقط باید با رستورانهای استانبول، که بسته به قیمت، منو رستوران و موقعیت جغرافیایی آن نسبت به شمارا بدانید و متناسب با آن رستوران دلخواه خود را انتخاب کنید و از غذاهای متنوع آنجا لذت ببرید.
برخی از این رستورانها عبارتاند از:
رستوران نیکول (Nicole)
Nicole
سبک منو این رستوران، غذای ترکی، اروپایی و بینالمللی است. که از رستورانهای لوکس و گرانقیمت این شهر بهحساب میآید، هزینهای حدود 232-185 لیر برای شما دارد. وعدههایی که این رستوران سرو میکند شام است. یعنی درواقع از ساعت 18:30 تا 21:45 از مهمانان پذیرایی میکند.
رستوران و تراس کلود 7 (Cloud 7 Restaurant, Bar & Terrace)
Cloud 7 Restaurant, Bar & Terrace
این رستوران ازجمله رستورانهای خوب باقیمت مناسبتر در استانبول است، اگر هزینههای سفر برای شما مهم است و دوست دارید غذاهای خوشمزه این شهر را باقیمت کمتر از رستورانهای لوکس آنجا مزه کنید، این رستوران با سبک غذاهای ترکی و اروپایی، که متوسط قیمتی بین 10 تا 60 لیر دارد، میتواند پیشنهاد خوبی برای شما باشد. این رستوران، دو وعده صبحانه و شام را از مهمانانش پذیرایی میکند.
اطلاعات بیشتر در مورد رستورانهای شهر استانبول مثل وعدههای غذایی و موقعیت جغرافیایی و هزینه آنها و … را در حتماً در بلاگ ما ببینید تا در سفر خود دچار سردرگمی نشوید و سفر خوبی را تجربه کنید.
فرودگاههای بینالمللی استانبول
شهر استانبول به دلیل حجم بالای مسافران و گردشگران که از این شهر دیدن میکنند در قسمت حملونقل خود دچار مشکلاتی است که با ایجاد ایستگاهها و پایانهها و … و تکمیل آنها، دارای پایانههای مدرن و متعددی است.
این شهر دارای دو فرودگاه بینالمللی است اما یک فرودگاه دیگر نیز در حال احداث است:
فرودگاه جدید استانبول ( İstanbul Yeni Havalimanı )
İstanbul Yeni Havalimanı
فرودگاه جدید استانبول که فاز یک آن افتتاح شده است با مساحتی حدود 76 میلیون و 500 هزار مترمربع مساحت، که برای ساخت آن هزینهای غالب بر 7/11 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است، تبدیل به بزرگترین فرودگاه جهان خواهد شد.
این فرودگاه که متصلکننده قاره اروپا و آسیا میباشد، این روزها به گردشگرانی که به استانبول سفر میکنند حال و هوای دیگری داده است، فرودگاهی بسیار مدرن و استاندارد، که به خاطر طراحی برج کنترل ترافیک هوایی و ساختمان فنی خود نخستین جایزه معمار را دریافت کرد.
فرودگاه بینالمللی آتاتورک (Istanbul Atatürk Airport)
Istanbul Atatürk Airport
فرودگاه بینالمللی آتاتورک با تعداد مسافر بیشتر بزرگترین و اصلیترین فرودگاه شهر استانبول تا قبل از فرودگاه جدید بود. این فرودگاه در سال 2015 با جابهجایی جمعیتی غالب بر 60 میلیون نفر یکی از 11 فرودگاه شلوغ جهان نام گرفت. فرودگاه آتاتورک سال پیش نیز سومین فرودگاه پرتردد اروپا را از آن خود کرد.